
İş Yasası ne diyor?
4857 sayılı İş Yasası'nın 53. maddesi, bir işyerinde işe başladığı tarihten itibaren deneme süresi de dahil olarak en az bir yıl boyunca çalışan işçilerin yıllık izin hakettiğini belirtir. Bu hüküm emredicilik niteliği taşır. Bu yüzden, izin hakkı vazgeçilemezdir. Bir yıldan az süren mevsim ve kampanya işlerinde çalışanlar için yıllık izin hükümleri uygulanmaz.
İşçilere verilen yıllık ücretli izin süreleri
- Hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dâhil) olanların izin süresi 14 günden az olamaz.
- Hizmet süresi 5 yıldan fazla 15yıldan az olanların izin süresi 20 günden az olamaz.
- Hizmet süresi 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanların izin süresi 26 günden az olamaz.
- Yer altında, maden ocaklarında çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süresi dört gün arttırılarak uygulanır.
- 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçiler için verilen yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.
- Yıllık izin süreleri, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
- Aynı işverenin farklı iş yerlerinde çalışıldıysa bu süreler birleştirilir.
İşveren açısından çalışanların izin günlerini takip etmek hem yasal açıdan hem de iş planlaması açısından çok önemlidir. Person mesai takip programı kullanmak bu konuda işvereninlerin izin takibini kolaylaştırabilir.
İyi bir personel yönetimi için yıllık izin süreleri hakkında bilinmesi gereken 13 şey
- Yıllık izin sürelerinin işveren tarafından bölünmemesi ve sürekli biçimde kullandırılması ana ilkedir.
- Fakat taraflar anlaşırsa izin süresinin bir kısmı 10 günden aşağı olmamak üzere en fazla üçe bölünebilir.
- Yıllık ücretli iznini işyerinin olduğu yerden farklı bir yerde geçirenlerin talepte bulunması ve bu durumu belgelendirmesi gerekiyor. Bu koşulla birlikte gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreyi karşılamak üzere işveren toplam 4 güne kadar ücretsiz izin vermek mecburiyetindedir.
- İşverenin işletmesinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösteren bir izin kayıt belgesi tutmak mecburiyetindedir.
- İşverenin sene içinde verdiği diğer ücretli ya da ücretsiz izinler ve dinlenme/hastalık izinleri yıllık izinden mahsup edilemez.
- Yıllık izin zamanına denk gelen bayram ve genel tatil (resmi tatil) günleri ve hafta tatili günleri (Cumartesi ve Pazar) izin süresinden sayılmaz.
- İşveren, senelik ücretli izin kullanan işçilere bu döneme dair ücretini işçi izne başlamadan önce peşin olarak ödeme ya da avans vermek zorundadır.
- İş sözleşmesi herhangi bir nedenle sona ererse işçi hak edip de kullanmadığı yıllık izin süresine ilişkin ücretleri, sözleşmenin bittiği tarihteki ücreti üzerinden alır. Ücretin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.
- İş Kanununun 59. maddesinin 2. fıkrası uyarınca işveren iş sözleşmesini
feshederse 17. maddede belirtilen bildirim süresiyle 27. maddenin belirttiği verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleriyle iç içe geçemez.
- İşveren iş akdini süreli olarak feshederse işveren işçiye rızası olsa da olmasa da yıllık izin kullandıramaz. Fakat feshi işçi yaparsa işçi hak ettiği ancak kullanmadığı yıllık ücretli iznini bildirim süresi içinde kullanma hakkına sahiptir.
- Yıllık İzin Yönetmeliği'nin 15. maddesine göre işçi sayısının 100'ü aştığı işyerlerinde yıllık izin kurulu oluşturulmalıdır. 3 üyesi olan bu kurulda ki bir üye işveren ya da vekilini temsil ederken 2 üye de işçileri temsil eder. Kurul kendisine iletilmiş izin isteklerine göre bir izin çizelgesi hazırlar ve işverenin onayına sunar.
- İşçi sayısı 100'den azsa izin kurulu işveren ya da işveren vekili veya onların görevlendireceği bir kişi ile işçilerin kendi içinden seçeceği bir temsilci ile çalışır.
Asıl işveren, alt işverenin altındaki işçilerin kazandığı yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol edip ilgili sene içinde kullanılmasını sağlar. Alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene verir